Έντεκα (ομιχλώδεις εικόνες του Gerhard Richter)

Στο νέο τους τραγούδι Love Etc. οι Pet Shop Boys τραγουδούν για τους ματαιόδοξους ανθρώπους: «You need more than the Gerhard Richter hanging on the wall…». Περιέργως αυτό ήταν που με ενέπνευσε να ξανακοιτάξω μερικές απ’ τις αγαπημένες μου εικόνες του Γερμανού εικαστικού.

Ο Gerhard Richter είναι ένας καλλιτέχνης που με το αφηρημένο, θολό του ύφος αφήνει χώρο για πολλαπλές ερμηνείες. Γι’ αυτό και απέφυγα να δω τους τίτλους που έδωσε στις εικόνες (την επίσημη εξήγησή τους δηλαδή) – προτιμώντας να μείνω, ως συνήθως, με την απορία.

Και προσπαθώντας, με μισόκλειστα μάτια, να μαντέψω τι ήταν αυτά που έβλεπα στις εκατοντάδες εικόνες του που υπάρχουν online, έγραψα βιαστικά το παρακάτω μίνι παραλήρημα.

----------------------------------------------------------

Ο Richter στα μάτια μου.



Κοιτάζω τα photo-paintings του. Και βλέπω: Αναμνήσεις από ταξίδια που δεν έγιναν ποτέ. Ασαφείς μορφές. Μισοσβησμένα γράμματα. Ένα ασπρόμαυρο καλειδοσκόπιο που δείχνει θραύσματα ενός μνημείου. Μπερδεμένα χρώματα, βαλμένα μάλλον σε λάθος σειρά. Κάποιος που δείχνει με το δάχτυλο κάτι. Ημέρες που θα μπορούσαν να είχαν υπάρξει – αλλά δεν υπήρξαν.



Μασημένες, παλιές βιντεοκασέτες με ξεχασμένες οικογενειακές στιγμές. Μια αίσθηση ζαλισμένου David Lynch. Ένα αυτοκίνητο που προσπερνάει άλλα δέκα και μετά αρχίζει να πετάει στον αέρα. Γυμνά σώματα στο μισοκαμμένο αρνητικό ενός τελειωμένου Kodak Film. Ένα δάσος χαμένο στο δάσος. Χιονισμένα βουνά, μόνο που το χιόνι είναι ψέυτικο, κινηματογραφικό.Ένας πνιγμένος καθεδρικός. Μια φωνή στο σκοτάδι.



Καρτ ποστάλ (από μέρη που επινοήθηκαν) που δε στάλθηκαν ποτέ. Κάτι που μοιάζει με κουνημένη βιβλιοθήκη και μου θύμισε τον Πάπα του Φράνσις Μπέικον, αλλά στην πραγματικότητα είναι το κελί μελών της οργάνωσης Baader Meinhof. Κάτι που ούτε να υποθέσω τι είναι δεν μπορω. Ακτίνες του ήλιου που ξεφέυγουν απ' την πορεία τους και βάζουν φωτιές στους ωκεανούς. Ερωτικές επιστολές που κρατήθηκαν κλειστές.



Μια ηδονοβλεπτική εικόνα ενός περίεργου κτίσματος. Μία ή δύο συλλογικές παραισθήσεις. Ένα κομμάτι εξοχής που θα μπορούσε να (μην) είναι οπουδήποτε στον κόσμο. Δυο-τρεις υποτιθέμενοι καβγάδες. Ένα viewmaster που μάγκωσε μεταξύ δύο εικόνων. Κάποιος εφιάλτης που ξεχάστηκε το πρωί – η αίσθησή του όμως έμεινε για όλη την ημέρα.



Κόσμος μαζεμένος, προχωράει – ίσως γιορτάζει κάτι, ίσως είναι σε κηδεία. Ασπρόμαυρα ασυνήθιστα σύννεφα. Θολά νερά. Σκηνές από το υποσυνείδητο μιας χαμένης παιδικής ηλικίας. Ένα μεγάλο λάθος, που δεν το νιώσαμε όταν έγινε. Ένας ζητιάνος στο δρόμο που στην πραγματικότητα είναι πρίγκιπας. Κάτι που μοιάζει με UFO, ή με '60ς πολυέλαιο.



Κάποιες φωτογραφίες που θα μπορούσαν να είχαν τραβηχτεί πριν από 200 χρόνια. Μια άλλη φωτογραφία που τραβήχτηκε απ’ την οθόνη της τηλεόρασης, τη στιγμή που το πρόγραμμα άλλαζε δραστικά. Μεγάλο φεγγάρι, μέρα μεσημέρι. Δυο γελαστές γυναίκες χαϊδεύουν την κοιλιά της γάτας τους. Βιαστικό σεξ σε μια όαση της ερήμου. Καπνός μπροστά απ’ τα λουλούδια, κρύβει το μυστικό τους.



Συγγενείς που δεν γνωρίσαμε ποτέ. Ξένοιαστες στιγμές διακοπών, όπως τις είδε ο κάθε ένας που τις έζησε. Ένα ηλιοβασίλεμα, ένας καταρράκτης. Μια εικόνα που για να την δεις καθαρά πρέπει να απομακρυνθείς. Ένα μωρό σηκώνεται και περπατάει, ίσως, για πρώτη φορά. Μισοσβησμένες ιστορικές εξελίξεις. Μια ρουκέτα στον ουρανό (ή σε όνειρο). Κάποιος άγνωστος αγκαλιά με ένα άγνωστό του σκυλί, να χαμογελάει.



Μερικές σκόρπιες οφθαλμαπάτες. Μια στραβή, κουνημένη φωτογραφία βγαλμένη από διαφημίσεις του ’50. Πολλά σύννεφα που εισβάλλουν απ' τα ανοιχτά παράθυρα του ουρανοξύστη. Κάποιος που χάνει το κουράγιο του - κάποιος άλλος που το βρίσκει. Παλιοί φίλοι που έγιναν φαντάσματα του παρελθόντος. Ζώα που κοιτούν έκπληκτα το φακό, χωρίς να καταλαβαίνουν σχεδόν τίποτα. Ουράνια τόξα στο αρνητικό τους.



Αντανακλάσεις γοτθικών κτιρίων τραβηγμένων από καθρέφτη ή απ’ την επιφάνεια του νερού – και μπροστά τους ένας τουρίστας, κομπάρσος του υποσυνειδήτου. Ειδικά εφέ που δεν υπάρχουν καν. Αρχετυπικές εικόνες παραμυθιών, στην ενήλική τους εκδοχή. Το απέραντο σκοτάδι του διαστήματος. Χιόνια σε μια καλοκαιρινή ημέρα.



Καταιγιστικές εικόνες διαδέχονται η μία την άλλη. Σα να πεθαίνεις και να βλέπεις όλη τη ζωή σου να περνάει μπροστά απ’ τα μάτια σου, σε γρήγορη κίνηση.

Και μόνο την τελευταία στιγμή συνειδοποιείς ότι κάτι πάει στραβά. Και λες: «Κάτσε, αυτή δεν είναι η δική μου ζωή!»

Και ξυπνάς απότομα.

Ανακουφισμένος.


Και χαρούμενος.


----------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------

+++