Έντεκα (συνεντέυξεις Χωρίς Πρόγραμμα από τη Μαρία Ρεζάν)

Μια εξαιρετική γυναίκα, μια σπουδαία δημοσιογράφος. Ας προσπεράσω οτιδήποτε αυτοβιογραφικό (μου) σε σχέση με τη Μαρία Ρεζάν κι ας μείνω σε έντεκα ραδιοφωνικές συνεντεύξεις που πήρε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 απ’ το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1984. [«Τόμος απλός χωρίς κασέτα, δρχ. 980. Τόμος με κασέτα, δρχ. 1180». Τι κρίμα που πήραμε τότε τον απλό!…]

Στην εισαγωγή γράφει ότι η εκπομπή της κατόρθωσε να διατηρεί την ανεξαρτησία της χάρη στη δημοσιογραφία -και μόνο στη δημοσιογραφία.

«Τι άλλο μένει λοιπόν στον άνθρωπο της δημοσιογραφίας απ’ το να παίζει καθημερινά μ’ αυτήν την -άπληστη από την φύση της- εξουσία έναν κρυστάλλινα τίμιο κλεφτοπόλεμο; Τι άλλο απ’ το να απαντά ακούραστα σε κάθε απόπειρα αλλοτρίωσής του ‘δουλειά σου και δουλειά μου’;»
Συνεντεύξεις ουσιαστικές αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά τρυφερές.




Γ. Τσαρούχης 1983
Μ.Ρ. Δεν σας είδα ποτέ, εγώ τουλάχιστον, σε φωτογραφία, όχι να γελάτε, ούτε καν να χαμογελάτε. Έτσι ήσασταν πάντοτε;
Γ.Τ. Ήμουνα σοβαρό παιδί και δε γελούσα (γελάει). Η σιωπή δε σημαίνει έλλειψη ονείρων. Αυτά τα όνειρα τα βλέπουμε «εν σιωπή».
Μ.Ρ. Είσαστε περίεργος άνθρωπος Γιάννη Τσαρούχη, κοιτάτε γύρω σας κοιτάτε τι γίνεται στον κόσμο ή είσαστε αποτραβηγμένος;
Γ.Τ. Είμαι σαν τα ζώα που ξέρουν τι είναι φαγώσιμο και το τρώνε. Δεν ενδιαφέρομαι για όλα τα πράγματα.
Μ.Ρ. Σας συγκινεί που είσαστε έτσι τόσο γνωστός, διάσημος;
Γ.Τ. Δεν είμαι πολύ διάσημος, κι όσο είμαι το οφείλω στην τηλεόραση. Είμαι μια φιγούρα σαν το Μίκυ Μάους κι έτσι μ’ αναγνωρίζει ο κόσμος.


Μ. Ανδρόνικος 1984
[Περιγράφει πώς βρήκε τους τάφους του Φιλίππου στη Βεργίνα.]
Μ.Ρ. Πάτε καμιά φορά να μιλήσετε στα ευρήματά σας; Έχετε ένα διάλογο μαζί τους;
Μ.Α. Κοιτάξτε… μ’ αυτή την ερώτησή σας, τώρα, καταλαβαίνω κυρία Ρεζάν, πώς καταφέρνετε και παίρνετε αυτές τις συνεντεύξεις. Πραγματικά, ένα βράδυ ολόκληρο, έχω κάνει διάλογο με τα πρώτα πέντε μικρά κεφαλάκια που βρήκα. Όταν τα βρήκα, πραγματικά, έπεσα να κοιμηθώ αλλά ήταν αδύνατον και σηκώθηκα μόνος μου, τα έβαλα μπροστά μου και όλη τη νύχτα μιλούσα μαζί τους. Όλη τη νύχτα, κυριολεκτικά, διαλεγόμουν μ’ αυτά τα πέντε κεφαλάκια.

Ι. Ξενάκης 1984
Μ.Ρ. Μεθαύριο λοιπόν, την Τετάρτη, στις 2 Μαΐου η Γαλλική Ακαδημία Καλών Τεχνών και Μουσικής θα δεχτεί στους κόλπους της, μετά την εκλογή του βέβαια, τον Ιάνη Ξενάκη. Αυτή η εκλογή έγινε…
Ι.Ξ. Από ακαδημαϊκούς, με εκλογές. Πήρα 22 ψήφους. Και, εδώ λέγεται ότι είναι καλή εκλογή. Νομίζω ότι με ψηφίσανε πιο πολύ –απ’ ό,τι κατάλαβα- οι γλύπτες κι οι αρχιτέκτονες. Περισσότερο απ’ τους μουσικούς. (γελάει)

Λ. Κύρκος 1983
Μ.Ρ. Λένε πως σφυρίζετε πάρα πολύ ωραία. Και πως στις φυλακές, μέρα-νύχτα σφυρίζατε αισιόδοξα. Θα μου κάνετε μια χάρη να σφυρίξετε κάτι, όπως άλλοτε, όπως τότε...
Λ.Κ. Μπορεί να σου αρνηθεί κανείς, Μαριώ, εσένα την οποιαδήποτε χάρη; Αλλά επειδή είπαμε για αισιοδοξίες… να δούμε θα το γνωρίσεις; (σφυρίζει το Allegretto απ’ την Ποιμενική…) Ας μου συγχωρήσει ο Μπετόβεν την παρέμβασή μου (συνεχίζει να σφυρίζει...)

Κ. Μητσοτάκης 1984
Μ.Ρ. Στο χτεσινό Βήμα, ο Νίκος Δήμου στο χρονογράφημά του το ονομάζει ο Δράκοντας (ο Δράκοντας που μετά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τρώει τον έναν μετά τον άλλο τους αρχηγούς της ΝΔ). Εσείς κύριε Μητσοτάκη δεν τον φοβάστε τον Δράκοντα;
Λ.Κ. Αυτό τον Δράκοντα δεν το φοβάμαι, δεν ξέρω για άλλους δράκοντες, αλλά αυτόν όχι.
Μ.Ρ. Το αρχιαποστάτης που λένε και σας βαραίνει… σας βαραίνει κύριε Μητσοτάκη;
Κ.Μ. Δε με βαραίνει Μαρία μου.

Κυρία Κατερίνα 1982
Κ.Κ. Έχω δικαίωμα στη ζωή να ευχαριστηθώ αυτά που λέτε εσείς... τα πεύκα, τα πουλιά... να ξυπνάω ό,τι ώρα θέλω, να μη χτυπάει συνέχεια η καρδιά μου, τρέχω δεν προφταίνω να ντυθώ, πότε θα ετοιμαστώ, τα κουδούνια, το δεύτερο κουδούνι, δεν είμαι έτοιμη... Ζούσα σ’ ένα συνεχές άγχος για την ώρα.
Μ.Ρ. Και τα φώτα της ράμπας; Και μια αίθουσα με χειροκροτήματα;…
Κ.Κ. (γελάει) Είσαστε μεγάλος πειρασμός. Αυτά ήταν πολύ ωραία… Εσείς είστε ικανή να πείσετε άνθρωπο να πάει ενάντια στις αποφάσεις του.

Α. Παπανδρέου 1981
Μ.Ρ. Τις φιλικές σας εφημερίδες διαβάζετε πρώτα το πρωί ή τις αντιπολιτευόμενες;
Α.Π. Διαβάζω πρώτα τη φιλική, μία είναι το πρωί. (γελάει)
Μ.Ρ. Ποια;
Α.Π. Το Βήμα… ακολούθως διαβάζω τη σκληρή αντιπολίτευση, ξεκινάω απ’ τον Ελεύθερο Κόσμο και μετά πηγαίνω στην Καθημερινή. Το απόγευμα διαβάζω τις δικές μας δημοκρατικές εφημερίδες, Ελευθεροτυπία, Νέα, Έθνος…
Μ.Ρ. Σ’ αυτή τη θέση σκεφτήκατε, στη δικιά σας, ονειρευτήκατε ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια γυναίκα πρωθυπουργός, Ελληνίδα;
Α.Π. Α, ναι για μένα θα ήταν ευκταίο να παρουσιαστεί στο στερέωμα μια γυναίκα και να το διεκδικήσει.

Γ. Παπανδρέου 1984
Μ.Ρ. Για πέστε μου την αλήθεια, ήρθε μια φορά που είπατε, «ωχ, αδελφέ, ας μη λεγόμουνα Παπανδρέου και θα βλέπατε εσείς;»
Γ.Π. Επειδή έχω ζήσει και σε άλλες χώρες και μεγάλωσα, ας πούμε, σα μετανάστης που το όνομά μου δεν είχε καμία αξία… θυμάμαι ιδιαίτερα είχαμε πάει πολλά παιδιά, θα ήμουν δέκα χρονών στη Χ.Α.Ν., στην Αμερική ήταν αυτό, για να κολυμπήσουμε στο κολυμβητήριο. Διάβαζαν τα ονόματα το ένα μετά το άλλο… διαβάζουν κάποια στιγμή ένα πολωνέζικο όνομα και γέλασαν όλα τα παιδιά γιατί ήταν περίεργο. Μετά από λίγο διάβασαν το δικό μου και γέλασαν ακόμα περισσότερο γιατί τους φάνηκε περίεργο. Αισθανόμουν ντροπή τότε με το όνομα αυτό…

Χάρρυ Κλύνν 1983
Χ.Κ. Κάποτε μια εταιρία ήθελε να βγάλει όλους τους δίσκους του [Κων. Καραμανλή] σ’ ένα πολυτελέστατο άλμπουμ. Όταν λοιπόν του το είπαν απήντησε: (μιμείται τη φωνή του Προέδρου της Δημοκρατίας) "Δε χρειάζεται θα νομίζει ο κόσμος ότι έβγαλε δίσκο ο Χάρρυ Κλυνν".
Μ.Ρ. Έχει έρθει να σας ακούσει;
Χ.Κ. Βεβαίως… κι όπως είναι πάντοτε διακριτικός και συνεπής, ιδιαίτερα με μας τους καλλιτέχνες είχε ορίσει και την ώρα που θα αποχωρούσε, είπαν ότι ο Πρόεδρος θα φύγει στις δώδεκα η ώρα ώστε να μην στενοχωρηθούν οι καλλιτέχνες , ή να φροντίσουμε κατά κάποιο τρόπο να προσαρμόσουμε το πρόγραμμά μας ώστε να δει τα καλύτερα μέρη ο Πρόεδρος. Έφυγε στις τρεισήμισυ.

Διδώ Σωτηρίου 1983
[για όταν ήταν αρχισυντάκτρια της Γυναίκας]
Δ.Σ. Δούλευα σ’ όλα τα είδη, ακόμη και ψεύτικες ανταποκρίσεις από το μέτωπο έγραφα. Επίσης μου λέγανε ύστερα πολλοί φυλακισμένοι, ότι ακόμη και μέσα από τα πλεκτά βλέπανε [επαναστατική] γραμμή, επί Μεταξά, και βλέπανε ότι κάτι άλλο υπάρχει εκεί. Κι αυτά τα 'κανα όλα εγώ μόνη μου.
Μ.Ρ. Καλά πώς; Μέσα από συνταγές για φαγητό και για πλεκτά;
Δ.Σ. Ό,τι φανταστείς. Έβρισκα εγώ τον τρόπο.
Μ.Ρ. Ποια είναι για σας, κυρία Σωτηρίου, η πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής σας;
Δ.Σ. Η Απελευθέρωση! Ήταν πάρα πολύ ωραίο πράγμα. Πηδούσαν οι καρδιές μας, πηδούσανε, ζ ο ύ σ α μ ε !

Μ. Θεοδωράκης 1983
Μ.Ρ. Ξέρω σ’ αρέσει πολύ ο κινηματογράφος.
Μ.Θ. Ε βέβαια, αλίμονο είναι η πιο τέλεια τέχνη, είναι όλα μέσα. Είναι και η εικόνα, είναι και ο λόγος, και η μουσική, είναι τα πάντα.
Μ.Ρ. Και σήμερα πηγαίνεις ακόμα πολύ στον κινηματογράφο;
Μ.Θ. Δεν πηγαίνω πολύ στον κινηματογράφο, βλέπω πολύ τηλεόραση. Ό,τι και να ‘ναι η τηλεόραση μ’ αρέσει, γιατί είναι σα να πηγαίνω στο «Ροζικλαίρ» που έβλεπα δύο-δύο ή τρία-τρία τα φιλμ.

Μ. Χατζιδάκις 1984
Μ.Ρ. Σκεφθήκατε, ποτέ, να εισηγηθείτε, να διαλυθεί η Ε.Ρ.Τ. και να αρχίσει από την αρχή;
Μ.Χ. Κι αυτό θα το εισηγούμην, αλλά ο κόσμος δεν μπορεί να ζήσει πια, χωρίς την Ε.Ρ.Τ. Θα πεθάνουν αν δεν τους δώσεις εκείνο, για το οποίο θα μπορούν να φωνάζουν και να διαμαρτύρονται. Η Ε.Ρ.Τ. είναι πολύτιμη, διότι δίδει στον Ελληνικό λαό, την ευκαιρία να διαμαρτύρεται και να λέει «τι αίσχος που είναι η Ε.Ρ.Τ.» Η αντιπολίτευση διαμαρτύρεται, γιατί δεν της δίνουν περισσότερο χρόνο, οι άλλοι διαμαρτύρονται γιατί δεν τους δίνουν περισσότερη «Δυναστεία», οι άλλοι διαμαρτύρονται γιατί υπάρχει η «Δυναστεία» και όλοι είναι ευχαριστημένοι… [Η Ε.Ρ.Τ.] είναι ένα απαραίτητο φάρμακο, για να ζούμε με την ψευδαίσθηση της ελευθερίας...
.

*επίσης ποστ με συνεντεύξεις από βιβλία: Έντεκα (αξιοσημείωτες συνομιλίες απ' το Αντίε Παλιέ Κόσμε του Στ. Τσαγκαρουσιάνου) //// Έντεκα (συνεντεύξεις-ανταποκρίσεις από τη λογοτεχνία)