Έντεκα (αλλόκοτες εικόνες της Diane Arbus)

Πριν 10 χρόνια νοικιάσαμε, μαζί με τη φίλη και συμφοιτήτριά μου Γκρατσιέλλα, ένα μικρό διαμέρισμα στο Βόρειο Λονδίνο, μεταξύ Arnos Grove και Bounds Green. Είχαμε διάφορα προβλήματα εκεί: το μετρό ήταν μακριά, οι γείτονες μας τη λέγαν για τη φασαρία, η αστυνομία μας κυνηγούσε (ή έτσι νομίζαμε) γιατί δεν πληρώναμε την άδεια της τηλεόρασης, η ίδια η τηλεόραση χαλούσε συνέχεια και έπρεπε να σηκωθείς, να την πλησιάσεις, να την χτυπήσεις με δύναμη - και να ελπίσεις για το καλύτερο.

Ζούσαμε ήδη μερικούς μήνες εκεί όταν ανακαλύψαμε ψηλά σε μια ντουλάπα κούτες που είχαν αφήσει οι προηγούμενοι. Ήταν γεμάτες φωτογραφίες. Φωτογραφικούς θησαυρούς. Δεκάδες εμφανισμένα φιλμ (από σκυλάκια μέχρι συναυλία του Bowie στα '70ς), παλιά φωτογραφικά περιοδικά και μερικά βιβλία. Η λέξη «πλιάτσικο» περιγράφει επαρκώς αυτό που κάναμε.

Εκει βρήκα (και σύντομα άρχισα να διαβάζω) τη βιογραφία της Diane Arbus, την οποία δεν είχα καν ακουστά. Μυθιστορηματική ζωή, απίστευτη – δεν μου κάνει καθόλου έκπληξη που έγινε ταινία (Fur – με τη Νικόλ Κίντμαν). Κόρη πάμπλουτων με ροπή προς το περίεργο και το σκοτεινό, ζει μια απίστευτη διπλή καλλιτεχνική ζωή. Το πρωί φωτογραφίζει υψηλή μόδα και τους πλούσιους της Νέας Υόρκης, το βράδυ γυρίζει στα τσίρκα, στα freak shows, στα στέκια των τραβεστί και των περιθωριακών. Έκρυβε την προσωπική της δουλειά. Μόνο μετά το θάνατό της παρουσιάστηκαν όλες οι φωτογραφίες της.

Μισούσε τις παραγγελίες των περιοδικών, τα πορτρέτα διασημοτήτων και την κάλυψη κοσμικών εκδηλώσεων. Αλλά τα έκανε. Τους έβγαζε όμως σαν τέρατα, από περίεργες γωνίες με περίεργους φωτισμούς - ακριβώς τη στιγμή που χαλάρωναν κι έδειχναν το πραγματικό τους πρόσωπο. [Διαβάζοντας αυτά στο κλεμμένο βιβλίο το μυαλό μου είχε πάει στη φωτοστήλη Society του (Symbol)]. Πολλές φορές πήγαινε σε αποστολές, τέλειωνε σε πέντε λεπτά με τις παραγγελίες (πχ. την όμορφη φύση της Φλόριντα) κι έτρεχε εκεί γύρω να βγάλει τα δικά της (πχ. την κοντινή παραλία γυμνιστών).

Το στιλ της είναι χαρακτηριστικό. Τετράγωνες φωτογραφίες με πλαίσιο, πάντα ασπρόμαυρες. Το πρόβλημα όμως με το βιβλίο ήταν ακριβώς αυτό: δεν είχε φωτογραφίες της τέχνης της - ίσως λόγω copyright, ίσως απλώς έλειπαν οι σελίδες. Είχα μάθει πλέον και την παραμικρή λεπτομέρεια της μποέμ ζωής της όταν επιτέλους είδα τις εικόνες της. Άρχισα να δανείζομαι λευκώματα απ’ τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου και χωρίς να το σκεφτώ αποφάσισα να κάνω την πτυχιακή μου πάνω στην πρόσληψη του έργου της. Πέρασα μερικούς μήνες διαβάζοντας οτιδήποτε σχετικό και κυρίως Susan Sontag, η οποία είχε γράψει πολλές φορές για την Άρμπους. [Μια μέρα είδα την Sontag στην Τέιτ – ξεπέρασα τον εαυτό μου πηγαίνοντας να της μιλήσω. Της είπα για την εργασία και μου έδωσε συμβουλές (!) και καναδυό quotes που μου είπε να τα βάλω, μαζί με reference σ’ αυτήν. Το reference δεν το έβαλα, δεν νομίζω να με πίστευαν οι καθηγητές.] Η εργασία πήρε μέτριο βαθμό.

Δεκάδες είναι οι συγκλονιστικές, για μένα, εικόνες της και αρκετές βρίσκονται πιο κάτω και μεγαλώνουν σε άλλο παράθυρο. Οι πιο δυνατές όμως είναι αυτές που τράβηξε λίγο πριν το θάνατό της (οι 4 τελευταίες που έχω βάλει). Πήγε μια μέρα σε ένα άσυλο ατόμων με διανοητική καθυστέρηση και τους παρακολούθησε να μασκαρεύονται, να τρέχουν, να παίζουν, να γελούν. Είναι οι πιο αλλόκοτες, οι πιο ανθρώπινες φωτογραφίες που έχω δει.

κλικ
.