Monday, January 05, 2009

Έντεκα (αλλόκοτες εικόνες της Diane Arbus)

87312188_9af53c256e_m Πριν 10 χρόνια νοικιάσαμε, μαζί με τη φίλη και συμφοιτήτριά μου Γκρατσιέλλα, ένα μικρό διαμέρισμα στο Βόρειο Λονδίνο, μεταξύ Arnos Grove και Bounds Green. Είχαμε διάφορα προβλήματα εκεί: το μετρό ήταν μακριά, οι γείτονες μας τη λέγαν για τη φασαρία, η αστυνομία μας κυνηγούσε (ή έτσι νομίζαμε) γιατί δεν πληρώναμε την άδεια της τηλεόρασης, η ίδια η τηλεόραση χαλούσε συνέχεια και έπρεπε να σηκωθείς, να την πλησιάσεις, να την χτυπήσεις με δύναμη - και να ελπίσεις για το καλύτερο.

Ζούσαμε ήδη μερικούς μήνες εκεί όταν ανακαλύψαμε ψηλά σε μια ντουλάπα κούτες που είχαν αφήσει οι προηγούμενοι. Ήταν γεμάτες φωτογραφίες. Φωτογραφικούς θησαυρούς. Δεκάδες εμφανισμένα φιλμ (από σκυλάκια μέχρι συναυλία του Bowie στα '70ς), παλιά φωτογραφικά περιοδικά και μερικά βιβλία. Η λέξη «πλιάτσικο» περιγράφει επαρκώς αυτό που κάναμε.

Εκει βρήκα (και σύντομα άρχισα να διαβάζω) τη βιογραφία της Diane Arbus, την οποία δεν είχα καν ακουστά. Μυθιστορηματική ζωή, απίστευτη – δεν μου κάνει καθόλου έκπληξη που έγινε ταινία (Fur – με τη Νικόλ Κίντμαν). Κόρη πάμπλουτων με ροπή προς το περίεργο και το σκοτεινό, ζει μια απίστευτη διπλή καλλιτεχνική ζωή. Το πρωί φωτογραφίζει υψηλή μόδα και τους πλούσιους της Νέας Υόρκης, το βράδυ γυρίζει στα τσίρκα, στα freak shows, στα στέκια των τραβεστί και των περιθωριακών. Έκρυβε την προσωπική της δουλειά. Μόνο μετά το θάνατό της παρουσιάστηκαν όλες οι φωτογραφίες της.

Μισούσε τις παραγγελίες των περιοδικών, τα πορτρέτα διασημοτήτων και την κάλυψη κοσμικών εκδηλώσεων. Αλλά τα έκανε. Τους έβγαζε όμως σαν τέρατα, από περίεργες γωνίες με περίεργους φωτισμούς - ακριβώς τη στιγμή που χαλάρωναν κι έδειχναν το πραγματικό τους πρόσωπο. [Διαβάζοντας αυτά στο κλεμμένο βιβλίο το μυαλό μου είχε πάει στη φωτοστήλη Society του (Symbol)]. Πολλές φορές πήγαινε σε αποστολές, τέλειωνε σε πέντε λεπτά με τις παραγγελίες (πχ. την όμορφη φύση της Φλόριντα) κι έτρεχε εκεί γύρω να βγάλει τα δικά της (πχ. την κοντινή παραλία γυμνιστών).

Το στιλ της είναι χαρακτηριστικό. Τετράγωνες φωτογραφίες με πλαίσιο, πάντα ασπρόμαυρες. Το πρόβλημα όμως με το βιβλίο ήταν ακριβώς αυτό: δεν είχε φωτογραφίες της τέχνης της - ίσως λόγω copyright, ίσως απλώς έλειπαν οι σελίδες. Είχα μάθει πλέον και την παραμικρή λεπτομέρεια της μποέμ ζωής της όταν επιτέλους είδα τις εικόνες της. Άρχισα να δανείζομαι λευκώματα απ’ τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου και χωρίς να το σκεφτώ αποφάσισα να κάνω την πτυχιακή μου πάνω στην πρόσληψη του έργου της. Πέρασα μερικούς μήνες διαβάζοντας οτιδήποτε σχετικό και κυρίως Susan Sontag, η οποία είχε γράψει πολλές φορές για την Άρμπους. [Μια μέρα είδα την Sontag στην Τέιτ – ξεπέρασα τον εαυτό μου πηγαίνοντας να της μιλήσω. Της είπα για την εργασία και μου έδωσε συμβουλές (!) και καναδυό quotes που μου είπε να τα βάλω, μαζί με reference σ’ αυτήν. Το reference δεν το έβαλα, δεν νομίζω να με πίστευαν οι καθηγητές.] Η εργασία πήρε μέτριο βαθμό.

Δεκάδες είναι οι συγκλονιστικές, για μένα, εικόνες της και αρκετές βρίσκονται πιο κάτω και μεγαλώνουν σε άλλο παράθυρο. Οι πιο δυνατές όμως είναι αυτές που τράβηξε λίγο πριν το θάνατό της (οι 4 τελευταίες που έχω βάλει). Πήγε μια μέρα σε ένα άσυλο ατόμων με διανοητική καθυστέρηση και τους παρακολούθησε να μασκαρεύονται, να τρέχουν, να παίζουν, να γελούν. Είναι οι πιο αλλόκοτες, οι πιο ανθρώπινες φωτογραφίες που έχω δει.

arbus king and queen of the ballDiane-Arbus-TwinsArbus2Darbusteenage couple528bg2678060-1arbus_masked_woman_in_wheelchairf_arbus12104image016 κλικ
.

36 comments:

enteka said...

[το σημερινό tagline είναι παράφραση του I want my MTV απ' το Money for Nothing. Το Mtv δεν το πολυθέλω πια]

Η λεζάντα που συνοδεύει την πρώτη φωτογραφία είναι η εξής: "Their numbers were picked out of a hat. They were just chosen King and Queen of a Senior Citizens dance in NYC. Yetta Granaf is 72 and Charles Fahrer is 79. They have never met before."

Επίσης μία ακόμη ενδιαφέρουσα φωτογραφία: τα δίδυμα κοριτσάκια μεγάλωσαν και ποζάρουν με την φωτογραφία που τους είχε τραβήξει η Άρμπους. >> εδώ

(καλή βδομάδα!)

artaddicted said...

Σε τι τομέα μπόρεσες να κάνεις τέτοια εργασία; Thanx, δεν είχα δει φωτογραφίες

enteka said...

media & cultural studies/communication :)

[να πω ότι το tagline που αναφέρω (I want my monitor) φάνηκε μόνο στις 8/1]

Good As You said...

Καταπληκτικό ποστ....!!! Ήθελα κ εγώ να γράψω για την Diane Arbus.... Ειναι το alter ego μου.....

UrbanTulip said...

Καλημέρα, καλή βδομάδα!
Καταπληκτικό το post σου σήμερα enteka μου.
Είδα φωτό της Αρμπους στη Νέα Υόρκη και όντως, θέλει ψάξιμο.
Μου παν ότι η ταινία ειναι πολύ μέτρια όμως.
Γνώρισες τη Σόνταγκ;; omg! :)

m.hulot said...

γειά σου 11 αστέρι [με την καλή την έννοια]! καλή εβδομάδα!

loretta said...

Ενδιαφέρον το κείμενο. Ομολογώ οτι δε γνώριζα την Άρμπους μέχρι πριν 2-3 μήνες που διάβασα κάποια άρθρα σε περιοδικά με αφορμή την ταινία με την Κίντμαν.

Επίσης να σου πω οτι είχα κάνει κι εγώ πλιάτσικο στο πρώτο σπίτι που έμενα ως φοιτήτρια. Βρήκα παλιά τεύχη του "Βαβέλ", και όταν λέμε παλιά εννοω 1ο, 2ο, 3ο και άλλα περιοδικά κόμικ της εποχής, και φυσικά με τη μετακόμιση τα "σήκωσα". Οι τύψεις μου μετριάστηκαν κάπως γνωρίζοντας οτι ο ιδιοκτήτης (κάτοικος ψυχιατρείου - μεγάλη ιστορία) δε θα τα αναζητούσε ξανά.

I.I said...

όμορφη η παρουσίαση σου.

δεν την ήξερα την φωτογράφο, αλλά τώρα θα ψάξω περισσότερα για τη δουλειά της.

Υ.Γ.: I WANT MY MONITOR, TOO

Αυτό μπορούμε να το κάνουμε μπανεράκι, να το βάλουμε όλοι, μήπως και "αλλαξοπιστήσει" ο Παναγιώτης;;;;

Trilian said...

η ιστορία και οι φωτογραφίες της της ειναι καταπληκτικές και πολύ ενδιαφέρουσες! Ελπίζω η ταινία να είναι καλή και να την αντιπροσωπέυει...

hotel iris said...

πολύ ωραίο post έντεκα, την καλημέρα μου και καλή βδομάδα.

Tertuliano Máximo Afonso said...

Εκπληκτική φωτογράφος!
Το δυνατό της σημείο είναι η ορθομετωπική γωνία λήψης με την οποία τραβά τα "αλλόκοτα" θέματά της η οποία δίνει μια αμεσότητα και μια αντικειμενικότητα στην καταγραφή της αλλά κυρίως είναι ότι με αυτό τον 'απλό' τρόπο γίνεται φανερό ότι η ματιά της είναι ματιά συμπάθειας και κατανόησης. Η Άρμπους αγαπά τους ήρωες της και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στις φωτογραφίες της. Δεν υπάρχει ίχνος διακωμώδησης ή υπεροψίας, κάτι το οποίο δυστυχώς συναντάται συχνά και που είναι η συνήθης και η εύκολη αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων.
Το φωτογραφικό της έργο θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αποτελεί μια αλλόκοτη ενναλακτική τυπογραφική καταγραφή του έργου του August Sander.

Όσο για την ταινία -θα την έβλεπα εχτές- σχετικά με τη ζωή της, ελπίζω αυτή να αντιμετωπίζει και την δική της αλλόκοτη ζωή -η οποία σίγουρα προσφέρεται για εύκολες δραματικές εντάσεις και εντυπωσιασμούς- με τον ίδιο σεβασμό που η Άρμπους αντιμετώπισε τους πρωταγωνιστές των φωτογραφιών της.

Πολύ καλό post!

Tertuliano Máximo Afonso said...

Κι αν σας ξέφυγε το "μαργαριτάρι", φυσικά και είναι "τυπολογική" η καταγραφή και όχι "τυπογραφική"!...
:)

Μαρκησία του Ο. said...

Πόσο σπουδαία η Άρμπους.
Και πολύ ενδιαφέρουσα η ανάλυση που της κάνει η Σόνταγκ στο σχετικό δοκίμιό της (την γνώρισες;; γουάου ! :)

Όσο για την ταινία, διάβασα τα χειρότερα και τα πιστεύω. Η Κίντμαν είναι η πλέον ατυχής επιλογή για να αποδώσει τον συγκεκριμένο άνθρωπο.

Anonymous said...

..Καπου εκει στην Ν.Υορκη περνωντας το μαθημα της φωτογραφιας στο λυκειο που πηγαινα, καποιες απο αυτες παρουσιαστηκαν στην ταξη μας!..μου θυμησες αρκετα..σε ευχαριστω!
Ηταν απο τις πιο ευχαριστες αναμνησεις μεσα απο τις δυσκολιες στιγμες που περνουσα σαν 16χρονος εφηβος προσπαθωντας να επιβιωσει στην Νεα Υορκη!..και για αυτο σε ευχαριστω!...

Υπεροχο ποστ!!..(υποκειμενικα παντα!..):-)

Anonymous said...

Πολύ καλη η Αρμπους. Ιδιαίτερα η φωτογραφία του παιδικού ζευγαριού και το παιδί με τη χειροβομβίδα είναι απο τις πιο δυνατές που έχω δει.

Δεν ανεβάζεις και την εργασία σε ενα φάιλ να έχουμε πλήρη εικόνα;

Oh Μονιτορ, γουέαρ χαβ γιου μπιν?

υγ. γιατί μεταχρονολογησες το ποστ?

tzo said...

Ανυπομονώ να δω την ταινία και ελπίζω να έχει πιάσει το νόημα. Ήξερα τις παραξενιές της και χαίρομαι που με τον απλούστερο τρόπο της παρακολούθησης ταινίας θα μάθω και για την ζωή της.

Anonymous said...

καταπληκτικό το slide show
(άσχετο, αλλά σήμερα ο blogger τα χει παίξει εντελώς)

enteka said...

δεν προλαβαίνω να απαντήσω στα σχόλια που θέλω (ούτε να στείλω ένα νέο ποστ) οπότε αυριο το απόγευμα. ναι, το ποστ αποδεικνύεται μεταχρονολογημένο, δε ξέρω γιατί, όντως ο blogger τα χει παίξει

:)

Tamara de Lempicka said...

Πολυ καλο το κειμενο σου, δεν γνωριζα τη φωτογραφο, φαινεται ενδιαφερουσα η δουλεια και η ζωη της... θα το ψαξω περισσοτερο

emptyscreen said...

πράγματι μια πολύ σπουδαία φωτογράφος! κρίμα που τα βιβλία της λίγο δύσκολο έως αδύνατον να τα βρεις εδώ στην Ελλάδα
ευτυχώς μπορείς να τα παραγγείλεις ή από κάποιο "μεγάλο" βιβλιοπωλείο ή απευθείας από το amazon ή από κάποιο φίλο abroad

Anonymous said...

Λατρεύω της Αρμπους! Όπως ξέρεις εντεκούλη μου έχω τις αγαπημένες μου φωτό της κολλημένες δίπλα στο γραφείο μου και τις κοιτώ κάθε μέρα. Επίσης είδα την ταινία της μαζί με την Μ. προχθές στο σινεμά Αθήναιον που είχαμε να πάμε κάτι χρόνια, σημείο της Αθηναϊκής μας εφηβείας (αναφορά στο προηγούμενο ποστ, οπου πηγαίναμε και καθόμασταν πάντα στον εξώστη και πετούσαμε ποπ-κορν στους απο κάτω. Παρ'όλες τις κακές κριτικές εμένα μου άρεσε η ταινία. Φυσικά είναι μία τελείως ελευθερη αφήγηση πάνω στη ζωή της, έχει μόνο κάποια βασικά στοιχεία. Εμένα με έβαλε σε μια πολύ αισθησιακή και σκοτεινή ατμόσφαιρα, δεν λέω οτι ήταν αριστούργημα αλλά την παρακολούθησα με πολύ ενδιαφέρον. Άσε που κόβv φλέβες με Robert Downey Jr.!!!
xxx

jaded man said...

Πολύ ωραίο post! Η ταινία μου άρεσε πολύ αλλά έχει μικρή σχέση με τη πραγματική ζωή της Diane Arbus. Όπως άλλώστε διευκρινίζεται και στην αρχή της ταινίας πρόκειται για ένα φανταστικό πορτρέτο της φωτογράφου, δηλαδή μια υποθετική ιστορία γύρω από το τι θα μπορούσε να ωθήσει μια μητέρα και νοικοκυρά, όπως ήταν η Diane Arbus, να εξελιχθεί σε φωτογράφο αλλόκοτων ανθρώπων.

kyrallina said...

ΘΗΣΑΥΡΟΣ!!!!!

enteka said...

θενκς για τα σχόλια, είδα προχτές την ταινία και δεν ενθουσιάστηκα καθόλου. δεν αρνούμαι την αξία της, απλώς απογοητεύτηκα που δεν ήταν αυτό που ήθελα και περίμενα: βιογραφία απ' το α ως το ω.

όσο για τα λευκώματα της Arbus, είναι όντως σπάνια. Ένα ωραίο είναι αυτό http://www.amazon.com/Diane-Arbus-An-Aperture-Monograph/dp/0893816949

:)

μαύρη γάτα said...

γοητευμένη!

celsius33 said...

synarpastikh h istoria sou me thn arbus , den thn ixera edw pou ta leme , alla h proswpikh sou emploki m afthn einai poly endiaferousa , thanks kai gia ta 11 endiaferonta blogs

antikeimena said...

Θυμάμαι την Diane Arbus από τα μαθήματα φωτογραφίας της Καλών Τεχνών.

Χωρίς να γνωρίζω πολλά για τη ζωή της, έχω ακόμη αποτυπωμένη στη μνήμη μου τη φωτογραφία του ζευγαριού με τα χοτ-ντογκ στο χέρι και το άδειο βλέμμα. Είναι η εικόνα που ανακαλείται σχεδόν αυθόρμητα σε κάθε βίωμα παρακμής: μια σχέση που κουράζεται, που τελειώνει. Ένα αίσθημα του αναπόφευκτου. Μια πικρία εκείνου που δεν θα ξαναγυρίσει.

Είδα το τρειλερ μόνο της ταινίας, μαζί με την -κατατοπιστική νομίζω- διευκρίνιση "an imaginary portrait of Diane Arbus". Δεν ξέρω αν προτιμώ να δω την ταινία (ως ένα σχόλιο του κινηματογραφιστή εμπνευσμένο από την Arbus) από το να ξεφυλλίσω ένα δικό της λεύκωμα... Πάντως, εκ πρώτης όψεως και χωρίς να ξέρω γιατί, η επιλογή της Nicole Kidman φαντάζει ατυχής. Ίσως το είδος της πορσελάνινης ομορφιάς να μην ταιριάζει με τον αλλόκοτο κόσμο της - αν και η ίδια η αντίθεση μπορεί να είναι επιθυμητή και ενδιαφέρουσα τώρα που το ξανασκέφτομαι.

Υπέροχο ποστ (η γραφή σου είναι γεμάτη από εικόνες - το ίδιο ζωντανές με εκείνες της Arbus)

discolata said...

εξαιρετικές οι φωτό!

εξαιρετική και η γραφή σου, αλλά δεν είμαι η πρώτη που στο λέει, και ούτε θα παραμείνω η τελευταία.

σμούτσεν

enteka said...

θενκς!
(το καλύτερο λεύκωμα της κατά τη γνώμη μου είναι αυτό http://www.amazon.co.uk/Diane-Arbus-Aperture-Monograph-Doon/dp/0893816949

Nathalie said...

Ποιο βιβλίο διάβασες γι'αυτή; Απίστευτες φωτογραφίες!

enteka said...

το βιβλίο είναι αυτό που είναι στην αρχή του ποστ, της Patricia Bosworth: Diane Arbus, a Biography

:)

Xilaren said...

sorry για την καθυστέρηση στο σχόλιο, κάνω catch up σε ποστ που έχω χάσει.

λοιπόν, ήθελα να πω πως δε ζηλεύω καθόλου που πήγες και μίλησες στη Sontag. :-PPPP
Εγώ θα είχα καταπιεί τη γλώσσα μου. Είναι δυνατόν;

unapatatras said...

ένα χρόνο μετά το αρχικό -έστω και μεταχρονολογημένο ποστ- συναντάω κάνοντας μια μετάφραση την Νταϊάν Άρμπους, την οποία αγνοώ. γκουκλάροντας είσαι το δεύτερο χιτ (!). αυτό το σχόλιο είναι για να σε ευχαριστήσω για την εγκυκλοπαίδεια αισθήσεων που έχεις στήσει εδώ. thanx for sharing indeed :-)
(και ιδού το απόσπασμα που μεταφράζω, σε μια πρώτη μετάφραση:
Δεξιά κι αριστερά ορυζώνες με το ρύζι να ωριμάζει. Οι αγρότες συλλέγουν τα δεμάτια με τα πράσινα στάχια. Από το δρόμο φαίνεται όμορφο. Αλλά οι αγρότες είναι μέσα στη λάσπη με τις ώρες, μέχρι τα γόνατα ή ακόμα πιο πάνω. Είναι ανθυγιεινό. Με τα χρόνια κολλάνε μικρόβια και εμφανίζουν ασθένειες στα οστά και τις κλειδώσεις. Τα σπίτια είναι πολύ απλά. Ελάχιστα με τούβλα και καλή τσιμεντένια στέγη. Τα περισσότερα είναι ξύλινες καλύβες με στέγη από γκουανό. Η μαλακία είναι ότι αυτή την ώρα, με τον ήλιο που βγαίνει και αντανακλάται στο νερό και στο πράσινο των ορυζώνων, με τα διάσπαρτα σπιτάκια, είναι όμορφο. Είναι μια τουριστική καρτ-ποστάλ. Το αιώνιο δίλημμα του καλλιτέχνη: να παραμείνει στην επιφάνεια του θέματος, να κάνει κάτι όμορφο και να μη δυσαρεστήσει κανέναν ή να το ρισκάρει, να εμβαθύνει, να χωθεί στη λάσπη μέχρι τ’ αρχίδια και να τραβήξει δυνατές φωτογραφίες, που θα ενοχλήσουν επειδή θα είναι ωμές και αποκαλυπτικές.
Ο φωτογράφος που φτιάχνει την τουριστική καρτ-ποστάλ θα είναι ένας αδιάφορος καιροσκόπος που πορεύεται αποφεύγοντας τα προβλήματα στη ζωή του. Εκείνος που θα βουτήξει στη λάσπη μαζί με τους αγρότες θα βγάλει αξέχαστες και ασυνήθιστες φωτογραφίες, ίσως ακόμα και πρωτότυπες, αλλά θα θεωρηθεί «βαρύς» επειδή αποκαλύπτει το δυσάρεστο. Θυμάμαι την Νταϊάν Άρμπους. Θυμάμαι πάντοτε αυτήν τη θρυλική και κατεδαφιστική τρελή. Ειλικρινής και προκλητική ως το μεδούλι. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Πρέπει να επιμείνεις στην ειλικρίνεια. Όσο το δυνατόν περισσότερο. Μέχρι το τελευταίο λεπτό. Δεν αξίζει τον κόπο να περάσεις από τη ζωή παριστάνοντας τον ηλίθιο αν μπορείς να κάνεις κάτι καλύτερο απ’ αυτό. Το μόνο που χρειάζεται είναι να είσαι διατεθειμένος να πληρώσεις το τίμημα του να είσαι ο «βαρύς», ο «αδιάκριτος», εκείνος που αποκαλύπτει τα οικογενειακά μυστικά.)

enteka said...

unapatatras, μεγάλη μου τιμή!

ΚΩΣΤΑΣ ΒΛΟΥΤΗΣ said...

Αχ, ρε Άρη...

Πολύ δύσκολο το blog σου...

Σου εύχομαι τα καλύτερα για την καινούργια χρονιά, με υγεία και δύναμη για καινούργιες επιτυχίες.

(Οι ευχές μου δεν είναι... επανάληψη.
Τωρινές είναι και από καρδιάς...
χαχα...)

Να περνάς όμορφα.

Κώστας
vloutis.wordpress.com
vloutis.blogspot.com

geo said...

poli oraia istoria perigrafeis einai ontos sugklonistiki fotografos