Έντεκα (τρόποι για να τελειώσεις το μυθιστόρημά σου)

Έτσι τελειώνει το Σεληνιακό Τοπίο του Μπρετ Ίστον Έλλις (αν δείτε το γιό μου πείτε μου ότι θα με βρει πίσω απ' τις σελίδες στο τέλος του βιβλίου μου), βιβλίο του οποίου η επίσης αυτοαναφορική έναρξη ενέπνευσε το περσινό ποστ με τις 11 εισαγωγικές φράσεις βιβλίων.

Η τελευταία παράγραφος ενός βιβλίου, λέει πολλά (αλλά όχι τα πάντα) για το ίδιο το βιβλίο. Άλλα βιβλία κλείνουν μελοδραματικά, άλλα με επίτηδες αφηρημένο τρόπο. Άλλα λύνουν όλα τα προβλήματα κι άλλα δημιουργούν περισσότερα. Μερικά δίνουν την αίσθηση ότι με την τελευταία τους λέξη όλα τελειώνουν κι άλλα ότι μόνο τότε όλα αρχίζουν - κι ας μην τα μάθουμε ποτέ...

1) Ντοστογέφσκι - Έγκλημα και Τιμωρία
Αλλά εδώ αρχίζει μια νέα ιστορία, η ιστορία της προοδευτικής ανανέωσης ενός ανθρώπου, η ιστορία της βαθμιαίας του αναγέννησης, της διάβασής του βήμα με βήμα από ένα κόσμο σε ένα άλλο, της μύησής του σε μια νέα, ως τότε απόλυτα άγνωστη πραγματικότητα. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει το θέμα ενός άλλου αφηγήματος∙ αυτό εδώ έχει τελειώσει.

2) Αγκάθα Κρίστι - Το Πέτρινο Φέρετρο
«Σας ευχαριστώ, μεσιέ Πουαρό, που μπήκατε στον κόπο να έρθετε να μου τα πείτε όλα αυτά. Μπορείτε, παρακαλώ, να φύγετε τώρα; Υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει κανείς να τα αντιμετωπίζει μονάχος…»

3) Σώτη Τριανταφύλλου - Σάββατο Βράδυ στην Άκρη της Πόλης
Παραμέρισα να περάσει και, σαν να τον περίμενα, είπα, Δεν έχεις βαλίτσα – το είπα κάπως ερωτηματικά αλλά όχι εντελώς, κι εκείνος απάντησε, Μα, δεν ήρθα για να μείνω, ήρθα μόνο για να σε πάρω.

4) Μαρκ Τουέιν - Οι Περιπέτειες του Τομ Σόγερ
Τα περισσότερα από τα πρόσωπα που εμφανίζονται σ’ αυτό το βιβλίο, ζούνε ακόμα, ευημερούν και είναι ευτυχισμένα. Μπορεί και μια μέρα να φανεί ότι αξίζει τον κόπο να ξαναπιάσουμε την ιστορία των πιο μικρών απ’ αυτά και να δούμε τι είδους άντρες και γυναίκες κατέληξαν να γίνουν∙ θα είναι λοιπόν πολύ γνωστικό να μην αποκαλύψουμε τίποτα προς το παρόν, από εκείνο το κομμάτι της ζωής τους.

5) Βιρτζίνια Γουλφ - Στοιχειωμένο Σπίτι.
Εκείνη τη στιγμή, από κάποιο φτωχικό σοκάκι ή ταβερνείο, αντηχούσε η συνηθισμένη, ανυπόφορη , αρσενικοθήλυκη φωνή∙ ένα στρίγκλισμα, μια κραυγή. Και το εξωτικό πουλί τρόμαξε και πέταξε μακριά, διαγράφοντας όλο και μεγαλύτερους κύκλους, ώσπου (αυτό που το 'χει ονομάσει ψυχή) έγινε απόμακρο, σαν την κουρούνα που χιμάει στον αέρα τρομαγμένη από μια πετριά που της ρίξανε ξαφνικά.

6) Θάνος Αλεξανδρής - Αυτή η Νύχτα Μένει
Αγαπητοί πελάτες, γεια χαρά. Απόψε δε θα σας κάνω κονσομασιόν. Λέω να την κάνω μια φορά κι εγώ για πάρτη μου. Προς τα πού; Μυστικό… Ψάξτε με αμα γουστάρετε. Μπορεί στο τέλος κάπου να με βρείτε…

7) Τζόναθαν Κόου - Τι Ωραίο Πλιάτσικο!
Όνειρο είναι η ζωή μας και περνάει
Δεν φοβάμαι πια
Όνειρο είναι η ζωή μας και περνάει
…γιατί έρχεται μια στιγμή όπου απληστία και παραφροσύνη γίνονται ένα και το αυτό και δεν μπορείς πια να τις ξεχωρίσεις. Αυτή η διαχωριστική γραμμή είναι πολύ λεπτή, σαν διάφανη μεμβράνη που περιβάλλει την υδρόγειο. Είναι αχνογάλαζη και η μετάβαση απ’ το γαλάζιο στο μαύρο είναι βαθμιαία και υπέροχη.
Ο κόσμος δεν μπορούσε να περιμένει πια...

8) Τόβε Γιάνσον - Τρελό Καλοκαίρι στη Χώρα των Μούμιν.
Ο βραδινός αέρας ήταν δροσερός και γλυκός, και τα λουλούδια , μουσκεμένα από δροσιά, είχαν πιο πλούσιο άρωμα από κάθε άλλη φορά. Η μητέρα του καθόταν στα σκαλοπάτια. Τον περίμενε. Κρατούσε κάτι στα μπροστινά της πόδια και χαμογελούσε.
-Ξέρεις τι έχω;
-Τη βαρκούλα! απάντησε ο Μούμιν-Τρολ και έβαλε τα γέλια. Όχι γιατί ήταν κάτι ιδιαίτερα αστείο παρά μονάχα γιατί αισθανόταν τόσο, τόσο ευτυχισμένος.

9) Μίλαν Κούντερα – Η Ζωή είναι Αλλού
Κοιτούσε το πρόσωπό του στην επιφάνεια του νερού. Και ξαφνικά είδε αυτό το πρόσωπο να το παραμορφώνει κάποιος μεγάλος τρόμος. Και αυτό ήταν το τελευταίο που είδε.

10) Σου Τάουνσεντ - Άντριαν Μολ: Στα Χρόνια του Καπουτσίνο
Πιστεύω ότι μέχρι αύριο θα έχω ωραιοποιήσει την ιστορία θα έχω προσδώσει στον εαυτό μου μια ηρωική ιδιότητα που δεν μου αξίζει, αλλά παρ’ όλα αυτά, αυτή τη νύχτα, αυτή τη στιγμή, χαίρομαι που καταγράφω ότι φέρθηκα σαν αληθινός άντρας.

11) Douglas Adams - Γυρίστε το Γαλαξία με Ωτοστόπ
Προτού προχωρήσει παρακάτω, άκουσε το σύστημα ενδοεπικοινωνίας του σκάφους. «Έι γήινε! Πεινάς;» είπε η φωνή του Ζάφοντ. «Ε, ναι, θα ήθελα να τσιμπήσω κάτι», είπε ο Άρθουρ. «Όκεϊ φίλε, κρατήσου», είπε ο Ζάφοντ. «Θα πάμε να τσιμπήσουμε κάτι στο Ρεστοράν στο Τέλος του Σύμπαντος.»

[Σχεδόν Επιβάλλεται: αν τελειώσατε πρόσφατα κάποιο, ή αν σας έχει μείνει το τέλος κάποιου βιβλίου, μοιραστείτε το στα κόμεντς.]
*Δείτε επίσης: Έντεκα (τρόποι για να ξεκινήσεις το μυθιστόρημά σου)
--------------------------------------------------------------

ΤΕΛΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ
Νίκος Καζαντζάκης - Ο Τελευταίος Πειρασμός

[Αν πρόκειται να διαβάσετε σύντομα τον Τελευταίο Πειρασμό μη διαβάσετε τώρα τα παρακάτω. Αλήθεια! Είναι χίλιες φορές καλύτερο να διαβάσετε το βιβλίο παρά το spoiler που ακολουθεί. Το εννοώ!]

Αφορισμοί, τσακωμοί, επεισόδια, απαγορεύσεις: οι φανατικοί χριστιανοί απλά μισούν αυτό το βιβλίο. Όταν πριν πολλά καλοκαίρια το διάβαζα στο οικογενειακό εξοχικό, οι θείες και γιαγιάδες με κοιτούσαν με λύπηση, σαν να ήμουν ένα βήμα πριν την Κόλαση. Φυσικά δεν το είχαν διαβάσει, όπως και σχεδόν κανένας απ’ τους ιερούς χούλιγκαν που έσπαγαν καθίσματα κινηματογράφων για να μην προβληθεί η ταινία, βασισμένη στο βιβλίο «που λέει ότι ο Χριστός κάνει σεξ, παντρεύεται και μπεκροπίνει».

Αν είχαν κάνει τον κόπο να το διαβάσουν ίσως θα καταλάβαιναν γιατί φτάνοντας στο ανατρεπτικό, συγκλονιστικό τέλος του ένιωσα ότι βρισκόμουν πιο κοντά στο χριστιανισμό από κάθε άλλη φορά.

Πριν παραθέσω την τελευταία παράγραφο, ας δούμε λίγο πώς φτάνουμε σ’ αυτήν. Όλο το βιβλίο λέει πάνω-κάτω αυτά που ξέρουμε (με τον φοβερό τρόπο γραφής του Κ.) αλλά ξαφνικά 40 σελίδες πριν το τέλος κι ενώ ο Χριστός βρίσκεται στο Σταυρό και ετοιμάζεται να φωνάξει τη φράση «Ηλί… Ηλί… Λαμά Σαβαχθανί» οι δυνάμεις του τον εγκαταλείπουν. Δειλιάζει, φωνάζει μόνο το «Ηλί… Ηλί…» και λιποθυμάει.

Ανοίγοντας τα μάτια [και στις τελευταίες 40 σελίδες του βιβλίου] αρχίζει να ζει την ανθρώπινη ζωή: τον γάμο του, τα παιδιά του, τον έρωτα, τις απολαύσεις, τις χαρές και λύπες. Τα χρόνια πέρασαν κι ο Ιησούς άρχισε να γερνάει. Ο θάνατός του σιγά-σιγά πλησίαζε.

Βαριά πατήματα ακούστηκαν έξω στο δρόμο και ραβδιά τού χτυπούσαν δυνατά την πόρτα. Ήταν οι παλιοί του σύντροφοι, οι μαθητές του. Γερασμένοι κι οι ίδιοι, ξέπνοοι σχεδόν, του μιλάνε με αγάπη. Όλοι εκτός από έναν. Ο Ιούδας Ισκαριώτης συγκρατεί την οργή του, αλλά όχι για πολύ. Σηκώνεται και κοιτάζοντας περιφρονητικά τον Ιησού του φωνάζει: «Προδότη! Λιποτάκτη! Το πόστο σου ήταν πάνω στο σταυρό!»

Και καθώς ο ένας μετά τον άλλον οι μαθητές του ενώνονται με τον Ιούδα ο Ιησούς μετανιώνει, παρ' όλες τις χαρές, τους έρωτες, τις συγκινήσεις - αυτός μετανιώνει. Σχεδόν λιποθυμάει κι όταν ανοίγει τα μάτια του είναι μόνος του – και είναι νέος. Βρίσκεται ακόμη πάνω στο σταυρό. Φουσκώνει το στήθος του, κοιτάζει τον ουρανό, και συνεχίζει από κει που έμεινε: «… Λαμά Σαβαχθανί».

Και το βιβλίο τελειώνει ως εξής:

Τίναξε το κεφάλι κι ολομεμιάς θυμήθηκε πού βρισκόταν, ποιος ήταν και γιατί πονούσε. Άγρια αδάμαστη χαρά τον συνεπήρε∙ όχι, όχι δεν ήταν άναντρος, λιποτάχτης, προδότης∙ όχι, όχι, ήταν καρφωμένος στο σταυρό, τίμια στάθηκε ως το τέλος, κράτησε το λόγο του∙ με μια αστραπή, τη στιγμή που φώναξε «Ηλί, Ηλί» και λιποθύμησε, τον άρπαξε ο Πειρασμός και τον πλάνεσε∙ ψέματα οι χαρές, οι παντρειές, τα παιδιά, ψέματα τα χούφταλα, ξεφτιλισμένα γεροντάκια, που τον φώναζαν άναντρο, λιποτάκτη, προδότη∙ όλα, όλα, φαντάσματα του Πονηρού. Ζουν και βασιλεύουν οι Μαθητές του, πήραν τις στεριές και τις θάλασσες και διαλαλούν το Καλό Μαντάτο.
Τα πάντα έγιναν όπως πρέπει, δόξα σοι ο Θεός!
Έσυρε φωνή θριαμβευτικιά: "Τετέλεσται!"
Κι ήταν σαν να 'λεγε: Όλα αρχίζουν.